काठमाडौं । एकपटक नारद मुनिले कामदेवलाई पराजित गरेका थिए । उनी संयममा थिए, ध्यानमा थिए र उनमा कामदेवको कुनै असर भएन । यस उपलब्धिले नारदको मनमा अहंकार भरिदियो ।
अब उनी जहाँ-जहाँ जान्थे, त्यहाँ 'मैले कामदेवलाई जितेँ, त्यो पनि क्रोध र लोभ बिना' भन्थे । यस आत्मप्रशंसामा उनी कैलाश पर्वत पुगे र भगवान शिवसँग पनि यही कुरा भने ।
शिवजी मुस्कुराए । उनले कामदेवलाई भस्म गरेका थिए, तर उनी जान्दथे कि भावनाहरूको परीक्षाबाट अहंकार उत्पन्न हुन सक्छ । उनले नारदलाई भने, 'तपाईंले जे गर्नुभयो, त्यो सराहनीय छ, यो कुरा तपाईंले मलाई भन्नुभयो, यो पनि ठीक छ, तर अब यो कुरा विष्णुजीलाई नभन्नुहोला ।'
तर, स्वभाव कस्तो हुन्छ भने जुन कुरा नगर्न भनियो त्यही कुरा गर्न मन लाग्छ । नारदजीलाई पनि त्यस्तै भयो ।
नारद मुनि शिवजीको कुरा बेवास्ता गर्दै सिधै विष्णुजीकहाँ पुगे र त्यही कथा सुनाए । विष्णुजीले बुझे- मेरो भक्तलाई अहंकार भएको छ । यसपछि विष्णुजीले एउटा लीला रचे, जसबाट नारदको घमण्ड चूर भयो ।
विष्णुजीका कारण नारद मुनिलाई मोह, अपमान, क्रोध र दुःखको अनुभव भयो । तब उनलाई आफ्नो गल्ती महसुस भयो ।
कथाको गहिरो सन्देश
यस कथाको सबैभन्दा गहिरो सन्देश शिवजीको कुरामा लुकेको छ । शिवजीले नारद मुनिलाई भनेका थिए- 'तपाईं बारम्बार भनिरहनुभएको छ- तपाईंले कामदेवलाई पराजित गर्नुभयो । तर मानिसहरू तपाईंको मुखबाट रामकथा सुन्न चाहन्छन् र तपाईं कामकथा सुनाइरहनुभएको छ । जुन हाम्रो मूल धर्म, कार्य, उत्तरदायित्व हो, हामीले त्यही निभाउनुपर्छ ।'
कथाको शिक्षा
अहंकारमा राम्रो सल्लाहलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्: जब कसैले सल्लाह दिन्छ भने पहिले यो हेर्नुहोस् सल्लाह दिने व्यक्ति को हो र उसको उद्देश्य के हो । कहिलेकाहीँ हामी सोच्छौँ अगाडिको व्यक्तिले हाम्रो खराब चाहन्छ, जबकि ऊ निस्वार्थ भावले हामीलाई बचाउन खोजिरहेको हुन्छ ।
आफ्नो मूल कर्तव्यबाट विचलित नहुनुहोस्: हरेक व्यक्तिको एउटा मुख्य कार्य हुन्छ । यदि उसले त्यसलाई छोडेर अर्को क्षेत्रमा जान्छ भने न केवल असफलता मिल्छ, तर अपमान पनि सहनुपर्छ । जसरी नारद मुनिलाई भयो ।
जब तपाईं आफ्नो कार्यक्षेत्रमा प्रशंसा पाउनुहुन्छ तब यो जरुरी छ- तपाईं आफ्नो मूल पहिचानबाट नभट्कनुहोस् । तपाईंको उपलब्धिहरूले अरूलाई प्रभावित गर्न सक्छ, तर तपाईंले आफ्नो जिम्मेवारी र भूमिकामा जोडिएर रहनुपर्छ ।
.jpg)
